Zwichnięcie zęba – to jest uraz aparatu szczękowo-twarzowego, podczas którego ząb przemieszcza się w zębodole, odchylając się od swojej osi i od osi uzębienia. W zależności od siły zewnętrznego uszkodzenia mechanicznego oraz ciężkości zwichnięcia i jego konsekwencji rozróżniają trzy rodzaje zwichnięcia: częściowe, całkowite i zwichnięcie ze wtłoczeniem zęba.
Zwichnięcie częściowe zęba charakteryzuje się negatywnymi zmianami integralności tkanek przyzębia, które mogą mieć pęknięcia. Miazga w przypadkach częściowego zwichnięcia z niewielkimi urażeniami zwykle wykonuje swoje funkcje, a ząb nie jest przemieszczony poza uzębienie, jednak położony jest nie odpowiednio, istnieje pewne nachylenie i korzeń porusza się na całej długości. Badanie rentgenowskie pokazuje w takim przypadku skrócony korzeń, ponieważ zmienił się kąt położenia jego wierzchołka.
Przy częściowym zwichnięciu zęba pacjent nie może zamknąć szczęki z powodu bólu, który nasila się podczas badania pacjenta, picia czy rozmowy. W miejscu urazu widoczne są uszkodzenia tkanek miękkich, skóry i obrzęk dziąseł, warg, policzków i krwawienie z dziąseł.
Całkowite zwichnięcie najczęściej się zdarza na przednich zębach górnej szczęki. Z powodu urazu zębodół jest uszkodzony i traci on związek z zębem, co staje się powodem do utraty zęba. Na zdjęciu rentgenowskim całkowite zwichnięcie zęba wygląda mniej więcej następująco: urażona lub nierówna górna część zębodołu albo wyraźny równy kontur zębodołu bez zęba.
Zwichnięcie całkowite zęba się przydarza pod czas silnego uderzenia w szczękę. Czasami nawet dochodzi do złamania szczęki. Jeśli tak się stanie, pacjent tymczasowo nie będzie mógł rozmawiać lub będzie mówił z poważnymi zakłóceniami. Uraz może powodować krwawienie lub obecność zakrzepu krwi z miejsca, gdzie był poprzednio położony ząb. Obrzęk i krwiaki dziąseł i zębodołu. Silne i czasami nie do zniesienia bóle pulsacyjne w obszarze obrażeń. Pełnemu zwichnięciu często towarzyszy różny stopień uszkodzenia tkanek miękkich sąsiadujących z uszkodzonym miejscem.
Zwichnięcie zęba ze wtłoczeniem jest diagnozowane, gdy ząb jest „wtłoczony” w szczęce, w dziąsłach, w zębodole, niszcząc tkankę kostną, rozrywając gąbczaste ciało przyzębia, uszkadzając zębodół i gumę śluzową. W przypadku takiego rodzaju zwichnięcia ząb jest dość stabilny i znajduje się niżej swego naturalnego poziomu, część korony jest wtłoczona, a korzeń znajduje się poza zębodołem. Możliwe także całkowite zanurzenie zęba.
Przy zwichnięciu zęba ze wtłoczeniem pacjent odczuwa silny ból w urażonym obszarze. Z opuchniętych dziąseł toczy się krew. Pacjent nie jest w stanie zamknąć szczęk z powodu bólu. Wtłoczony ząb jest całkowicie unieruchomiony. Zespół bólowy się nie zmienia podczas prób poruszać wtłoczony ząb. Wizualnie widać, że ząb jest wciśnięty w kość.